Jeśli masz jakiekolwiek informacje, zdjęcia lub wspomnienia z miejsc poniżej, dodaj swój komentarz na dole strony.
Hotel Grand – Piotrkowska 72
W pierwszych dniach września 1939 roku Hotel Grand na ul. Piotrkowskiej 72 w Łodzi przeznaczono na kwaterę dowództwa 8 Armii Polowej, gdzie w kawiarni urządzono biuro dowódcy, gen. Johanna Blaskowitza. Dział restauracyjny przekształcono na kasyno wojskowe, gdzie obsługiwani byli tylko żołnierze niemieccy.
W momencie opuszczenia Łodzi przez dowództwo 8 Armii hotel zaczął ponownie działalność usługową, gdzie wszystkie kierownicze funkcje pełnili Niemcy. Jedyni Polacy zatrudnieni w hotelu mogli zajmować się wyłącznie pracami fizycznymi, jak również byli kelnerami.
Po 11 kwietnia 1940 roku kiedy zmieniono nazwę miasta na Litzmannstadt a nazwa Hotelu Grand zmieniona została na: Fremdenhof General Litzmann – obiekt stał się najbardziej reprezentacyjnym w Łodzi.
Usługi hotelarskie świadczył wyłącznie dla ludności pochodzenia niemieckiego: wojskowym, przedstawicielom administracji, organizacji politycznych i społecznych.
Jednym z bardziej tajemniczych miejsc do dnia dzisiejszego, całkowicie niezgłębionego jest przejście pomiędzy Hotelem Grand, YMCĄ a Hotelem Savoy, które zostało wybudowane przez Niemców w 1944 roku, jako przejście ewakuacyjne do schronu powstałego w budynku YMCA na wypadek zbombardowania hotelu.
Szerzej o tunelu dowiedzieli się Łodzianie z jednej z gazet łódzkich we wrześniu 1947 roku. W czasie prowadzenia robót ziemnych pod salę teatralną przy budynku YMCA natrafiono na podziemny tunel łączący hotel Savoy z hotelem Grand.
Foto: Łódzki Wehikuł Czasu – Facebook
Wczoraj donieśliśmy o tym, że przy robotach w budynku Polskiej YMCA odkryto odnogę podziemnego tunelu, łączącego Grand-Hotel z hotelem Savoy. O podziemnym przejściu między obu hotelami wiadomo było już dawniej. Nowość stanowi istnienie owej odnogi, sięgającej do gmachu YMCA.
Chodnik podziemny jest niezbyt szeroki i łączy się z piwnicami Grand-Hotelu, Savoyu i YMCA. Posiada on silną konstrukcję betonową i stanowić miał schron przed ewentualnymi nalotami.
Nietrudno domyślić się, że schron ten zbudowany został na polecenie któregoś z hitlerowskich kacyków, najprawdopodobniej Greisera, który podczas swoich częstych wizyt w Łodzi zatrzymywał się każdorazowo w Grand-Hotelu. Stale utrzymywano też tam dla niego elegancki apartament.
Dla kogoś wydawać się może nie celowe wybudowanie tunelu. Wystarczyły by silne, indywidualne schrony pod każdym z trzech budynków.
Pomysł niemiecki był jednak inny. W obu hotelach i w YMCA mieszkali w czasie wojny wyłącznie “reichsdeutsche” i to przeważnie zajmujący eksponowane stanowiska. Na wypadek nalotu wszyscy mieszkańcy trzech budynków znaleźli by się we wspólnym schronie. W razie zbombardowania któregoś z gmachów. Niemcy mogli spokojnie przejść do dwóch innych.W czasie wojny Łódź nie była obiektem nalotów poza kilkoma atakami lotnictwa radzieckiego w przededniu wyzwolenia. Dlatego zapewne tunel podziemny nie miał ani razu praktycznego zastosowania i dochował się do dziś dnia jako swego rodzaju curiosum
Źródło: Dziennik Łódzki
Sam tunel łączący oba hotele był znany wcześniej, natomiast ciekawostkę stanowiła odnoga tunelu łącząca się z YMCA.
YMCA – Moniuszki 4a
Budynek YMCA mieszczący się przy ul. Stanisława Moniuszki 4A w Łodzi, powstał w 1935 roku z darowizny YMCA USA – 200 000 dolarów w złocie + następne 200 000 ze składek ludności (m.in. sprzedaż cegiełek) bez części teatralnej i stołówki- pływalnia, pierwsza kryta w Łodzi, została oddana do użytku w 1936 roku.
Pływalnia do dziś ma oryginalną nieckę wyłożoną kostką marmurową, natomiast sufit nad niecką jest z korka.
YMCA Łódź, to łódzki oddział Związku Młodzieży Chrześcijańskiej Polska YMCA, będącego częścią światowego aliansu organizacji YMCA (ang. Young Men’s Christian Association).
Wojna przerwała ukończenie budowy. Obiekt przejęło Gestapo na szkołę Hitlerjugend. Jak na tamte czasy obiekt był jednym z najbardziej nowoczesnych w Łodzi.
W czasie okupacji w budynku organizacji działał również klub dla oficerów niemieckich.
Z podziemnego korytarza łączącego Hotelem Savoy z YMCA korzystali głównie rekonwalescenci niemieccy – oficerowie (marynarze i lotnicy), aby bez sensacji przechodzić z hotelu do obiektu YMCA na basen, sale sportowe czy sauny.
Foto: Mariusz Wasilewski
Od strony Hotelu Grand do schronu można było dostać się przez otwór włazu, który przykrywała stalowa klapa. Tunel wybudowany został z czerwonej cegły, spojonej cementem i doprowadzony był prąd przez co w tunelu było światło elektryczne.
Ciekawostki
Informacje poniżej zostały przekazane przez wieloletniego pracownika YMCA w Łodzi – Mirosława Kazimierczaka.
- Obiekt miał pralnie, suszarnie, kostiumy do pływania, a stroje do łaźni były pożyczane w cenie biletu wstępu;
- Pierwszy klub klezmerów powstał przy MDK jako jedyny w Polsce. Grano w sali kominkowej dawnej poczekalni do saun;
- Sale gimnastyczne, duża i mała mają do dziś dnia podkład korkowy;
- Na terenie posesji znajduje się studnia głębinowa (kreda) która zabezpieczała potrzeby całego budynku w wodę;
- Obiekt posiadał klimatyzację, która działała na zasadzie nadmuchu powietrza (w zimie ciepłego) oraz wyciągu. Obecnie zachowały się tylko czerpnie czystego powietrza a instalacja działała na zasadzie grawitacji;
- W okresie własności przez YMCA Polska, YMCA kanadyjska dostarczała zapach cedru kanadyjskiego, który był wprowadzany do instalacji nawiewowej;
- Obiekt posiada dwa wejścia z których pierwotnie korzystali dorośli z jednego, a z drugiego młodzież;
- W czasie II wojny światowej na ulicy Hotelowej znajdował się schron przeciwlotniczy do którego prowadziło przejście podziemne z budynku YMCA. Po wysadzeniu schronu po wojnie i dobudowaniu brakującej części przejście zlikwidowano;
- Mała sala i duża sala do lat 80-tych posiadały poidełka dla uczestników;
- 3 piętro od powstania budynku do lat 50-tych posiadało pokoje hotelowe dla gości pracowników;
- Obiekt posiada niezależny zbiornik wody, której ilość pozwala na korzystanie z instalacji wewnętrznej w wypadku awarii zewnętrznej, zasilającej budynek;
- Na chwilę obecną budynek posiada sprawną instalację nawiewna powietrza poprzez trzy wentylatornie znajdujące się na 3 piętrze.
Do dziś zachowały się jedynie dostępne tunele techniczne pod niecką basenu w YMCA. Tunele mogły być wykorzystywane jako łącznik między hotelami i wyjściem do atrakcji w YMCA
Na dachu budynku YMCA zachowały się jeszcze elementy planetarium.
Jeśli masz jakieś dodatkowe informację o tych miejscach, podziel się tym w komentarzu poniżej.