al. Piłsudskiego

Poniżej lista schronów, które znajdowały się na al. Piłsudskiego w Łodzi.

Jeśli masz jakiekolwiek informacje, zdjęcia lub wspomnienia z miejsc poniżej, dodaj swój komentarz na dole strony.


Piłsudskiego 52

1. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 77 m2

Pojemność: 96 110 osób

Rok budowy: 1958 r

Foto: Mariusz Wasilewski

Poniżej informacje z karty ewidencyjnej:

  • Rodzaj budowli ochronnej: schron
  • Wytrzymałość:  strop żelbetowy t/m2
  • Powierzchnia ogólna netto:  103 m2 
  • Powierzchnia użytkowa:  77 m2
  • Pojemność:  96 110 osób
  • Charakterystyka budowy: budynek murowany z cegły na zaprawie cementowo- wapiennej, otynkowany
  • Rok budowy: 1958
  • Przydatność użytkowa: w komorach schronowych istnieją komórki lokatorskie, które należy wyburzyć
  • Nadciśnienie w schronie:  72 mm słupa wody
  • Ilość i opis wyjść zapasowych: 1 wyjście zapasowe o długości 12,5 m
  • Drzwi gazoszczelne i ochronne: 4 szt. drzwi typu T-1
  • Przedsionki: 1 szt.
  • Czerpnie powietrza: 1 szt.
  • Komory rozprężenia: brak
  • Agregaty filtrowentylacyjne: 1 agregat typu RM-300
  • Filtropochłaniacze: 3 szt. FP-75 z 1975 r.
  • Klapy WKS: brak
  • Instalacja elektryczna: jest wykonana w antygromie
  • Instalacje sanitarne: wod.-kan. i WC
  • Zbiorniki wody pitnej: 2 zbiorniki na 453 l.
  • Instalacje wentylacyjne: wentylacja grawitacyjna
  • Inne wyposażenie: C.O. lokalne

Moja rodzina mieszkała w tym “bloku” od samego początku i ja też tam mieszkałem……. pamiętam opowieści swojego taty o zabawach w tych schronach…….i o samym bloku który sam w sobie jest bardzo ciekawy…….jako dorosły już człowiek i mieszkaniec setki razy byłem w piwnicy i wiem że prawdziwy schron to nie to samo co piwnica lokatorska……..prawdziwy schron został zapomniany i nie widnieje w żadnej ewidencji nawet jak wspólnota mieszkaniowa przejmowała budynek od Miasta to tzw. wyloty wentylacyjne które bardzo utrudniają mieszkańcom parkowanie aut nigdzie nie były ujęte na planach i do tej pory istnieją bo nie można nic z nimi zrobić skoro oficjalnie ich nie ma….

Fragment dyskusji na grupie poświęconej Łodzi na Facebooku, gdzie jeden z członków zapoczątkował temat schronu z tego adresu – link do dyskusji


Piłsudskiego 82

Drukarnia Prasowa S.A. przy al. J. Piłsudskiego 82 w Łodzi to firma z kilkudziesięcioletnią tradycją, która jako jedna z pierwszych na rynku polskim zaczęła specjalizować się w druku offsetowo-rolowym.

Schron w drukarni miał pełnić rolę Stanowiska Kierowania i być również zabezpieczeniem przed zagrożeniami chemicznymi, które zlokalizowane były w bliskiej odległości od drukarni.

1. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 66 m2

Pojemność: 108 osób

Rok budowy: 1974 r.

Foto: Mariusz Wasilewski

Zagrożenia chemiczne w pobliżu al. Piłsudskiego 82


Zobacz na zdjęciach jak wygląda schron pod drukarnią

Zobacz na filmie jak wygląda schron pod drukarnią


Piłsudskiego 88

1. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 101 m2

Pojemność: 145 osób

Rok budowy: 1937 r. (?)

Poniżej informacje z karty ewidencyjnej z 1976 roku:

  • Rodzaj budowli ochronnej: schron Typ B
  • Wytrzymałość:  5 t/m2
  • Powierzchnia ogólna netto:  120 m2 
  • Powierzchnia użytkowa:  101 m2
  • Pojemność:  145 osób
  • Charakterystyka budowy: budynek murowany
  • Rok budowy: 1937
  • Drzwi gazoszczelne i ochronne: 2 szt.
  • Przedsionki: 1 szt.
  • Czerpnie powietrza: nie ma
  • Komory rozprężenia: nie ma
  • Agregaty filtrowentylacyjne: 1 szt. RM-300
  • Filtropochłaniacze:  4 szt. FP-75
  • Klapy WKS: nie ma
  • Instalacja elektryczna: jest
  • Instalacje sanitarne: jest
  • Zbiorniki wody pitnej: 1 szt.
  • Instalacje wentylacyjne: jest
  • Inne wyposażenie: nie ma

Budynek wyburzony 08.1999 r.


Piłsudskiego 89

Na al. Piłsudskiego 89 trudno stwierdzić ile jest schronów – wg najnowszego zestawienia Państwowej Straży Pożarnej jest jeden, wg zestawienia Wydziału Kryzysowego jest pięć.

1. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 87 m2

Pojemność: 30 osób

Rok budowy: 1957 r.

2. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 175 m2

Pojemność: 250 osób

Rok budowy: brak danych

3. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 105 m2

Pojemność: 150 osób

Rok budowy: brak danych

4. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 70 m2

Pojemność: 100 osób

Rok budowy: brak danych

5. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 331 m2

Pojemność: 474 osoby

Rok budowy: 1955 r.

Wg informacji od mieszkańców jest jeden- wejście w rogu budynków.

Wyjście ewakuacyjne było od strony zachodniej, ale zostało zniszczone podczas budowy biurowca od strony zachodniej.


Piłsudskiego 101

Na al. Piłsudskiego 101 w Łodzi obecnie mieści się Szkoła Podstawowa nr 4 im. Komisji Edukacji Narodowej, natomiast historia tego budynku sięga do roku 1934.

Foto: Mariusz Wasilewski

6 sierpnia 1934 roku oddano w Łodzi kilka budynków instytucji oświatowych, w tym właśnie obecnego na al. Piłsudskiego 101.

Foto: sp4lodz.wikom.pl

Nowy budynek był przeznaczony dla około 1500 dzieci, w tym 1222 uczniów szkół powszechnych, 70 przedszkolaków i 700 słuchaczy szkół dokształcających. 

Dzieci rozpoczęły naukę z nowym rokiem szkolnym 1934/35 – 21 sierpnia 1934 roku. 

Foto: Alfred Kiss. Źródło: grupa Łódzki Wehikuł Czasu

W okresie II Wojny Światowej budynek został zajęty przez okupanta najpierw na niemiecką szkołę, a potem szpital wojskowy, wreszcie przez kilka dni w styczniu 1945 roku miało siedzibę Gestapo.

Foto z albumu rodzinnego Anny Musiałowicz. Komentarz: Trudno mi powiedzieć, czy to z międzywojnia, czy z powojnia, bo dziadek uczył i przed i po wojnie. Album rodzinny. SP nr 101 na ul. Piłsudskiego, dawniej SP nr 82 na ul. Rokicińskiej 41. Architekci: Stefan Siennicki i Kazimierz Gawroński z Warszawy.

Foto z albumu rodzinnego Anny Musiałowicz


Nie ma obecnie dokumentów, które potwierdzałyby, że na terenie szkoły był schron, lecz biorąc pod uwagę, że Niemcy w większości budynków użyteczności publicznej lokowali schrony, nie można wykluczyć, że schron był.

24 listopada 1951 r. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, które mieściło się na ul. Armii Czerwonej 41 (obecnie al. Piłsudskiego 101) wysłało pismo do Prezydium Rady Narodowej – Wydział Kultury, w którym:

Kierownik Szkoły i Komitet Rodzicielski zwracają się z uprzejmą prośbą o łaskawe spowodowanie zasypania lub zamknięcia wejść schronów przeciwlotniczych znajdujących się w pobliżu budynku szkolnego.

Wieczorami gromadzi się tu młodzież pozbawiona dostatecznej opieki rodzicielskiej, oddając się pijaństwu i paleniu papierosów.

Wyczyny tych wyrostków ujemnie odbijają się na wychowaniu młodzieży szkolnej. Powyższą sprawę prosimy potraktować jako bardzo pilną.

Foto: Mariusz Wasilewski

Foto z albumu rodzinnego Piotra Nurczyńskiego. Komentarz: Opis na odwrocie: “Boisko szkolne, Łódź, 1.04.1953r.” Szkoła nazywana “szkołą na górce” w 1953r. nosiła nazwę “IV Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące TPD”. Na zdjęciu widoczne są licealistki urodzone w latach 1937-38.

Foto z albumu rodzinnego Piotra Nurczyńskiego

Piłsudskiego 109

1. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 87 m2

Pojemność: 124 osoby

Rok budowy: 1958 r.

Foto: Mariusz Wasilewski

Piłsudskiego 135 – WI-MA

O schronach na al. Piłsudskiego 135 (WI-MA) przeczytasz więcej, klikając w zdjęcie poniżej


Piłsudskiego 141/143 – ANILANA

O schronach na al. piłsudskiego 141/ 143 (Anilana) przeczytasz więcej, klikając w zdjęcie poniżej


Piłsudskiego 159

Na al. Piłsudskiego 159 w Łodzi mieści się obecnie XXIII Liceum Ogólnokształcące im. ks. prof. Józefa Tischnera (wcześniej Zespół Szkół im. Tekli Borowiak)

Zespół Szkół im. Tekli Borowiak powstał na Widzewie jako uzupełnienie zaplecza powstających tam nowych osiedli mieszkaniowych.

Kamień węgielny pod budowę został uroczyście wmurowany 13 grudnia 1958 roku. Patronat nad budową sprawował Związek Spółdzielczości Spożywców Społem, a spora część pracy została wykonana w ramach prac społecznych pracowników zakładów takich jak: Wifama, WZPB im.1 maja, Anilana.

Foto: M. Pietruszka Lata 1964

Ze schronem na al. Piłsudskiego 159 jest kłopot, ponieważ trudno jest go zlokalizować, choć powinien być na terenie szkoły.

Z danych Państwowej Straży Pożarnej wynika, że jest – powierzchnia: 249 m2 dla 166 osób.

Z mojej wizji lokalnej w 2020 r. i rozmowie z Liceum wynika, że nie ma- a przynajmniej nie wiadomo gdzie miałby być.

Podczas rozmowy padło podejrzenie, że schron mógł się znajdować na terenie siedziby Hufca Łódź-Widzew Związku Harcerstwa Polskiego Chorągiew Łódzka.


Dane Wydziału Kryzysowego nie są jednoznaczne, ponieważ raz mówi, że jest- innym razem, że nie ma.

1. Schron pod budynkiem

Powierzchnia użytkowa: 249 m2

Pojemność: 356 osoby

Rok budowy: 1961 r.


Jeśli masz jakieś dodatkowe informację o tych miejscach, podziel się tym w komentarzu poniżej.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *