Historia schronów na Bałuckim Rynku jest jedną z bardziej tajemniczych historii dla osób badających ciekawostki Podziemnej Łodzi i okresu II WŚ.
Początki budowy schronów na Bałuckim Rynku sięgają roku 1941, kiedy to zaczęto kopać rowy przeciwlotnicze pomiędzy ulicami Zgierską a Łagiewnicką w obawie przed nalotami.
Budowle te miały zostać ukończone w roku 1942 lecz ze względu na braki cementu w getcie prace zostały ukończone dopiero w 1944 roku.
W styczniu 1944 roku na podstawie rowów przeciwlotniczych, powstały plany budowy 3 schronów na Bałuckim Rynku odpornych na bomby lotnicze.
W marcu 1944 roku prace nad schronami przybrały tempa – wykonywane były w szybkim tempie przez polskich robotników wspomaganych przez aresztantów żydowskich z getta nadzorowanych przez kripo i innych grup. W celu maksymalnego przyśpieszenia robót władze niemieckie nakazały ich prowadzenie w systemie akordowym.
W sumie mogły pomieścić 417 osób – de facto mogły pomieścić o wiele więcej bo jest to liczba tylko dla osób które mogły usiąść na specjalnie przygotowanych ławkach.
Schrony zbudowane zostały na betonowych fundamentach a zrobione zostały z cegieł które były odzyskiwane z rozbiórek w getcie.
Były to miejsca przeznaczone wyłącznie dla osób zatrudnionych na Bałuckim Rynku pochodzenia niemieckiego.
Pozostałe osoby w przypadku ataku lotniczego miały możliwość schronienia się w prymitywnych rowach przeciwlotniczych które podczas opadów deszczu zapadały się i wypełniały szlamem a mieściły się przeważnie przy resortach i większych blokach mieszkalnych.
Siedziba posterunku Gestapo i VI rewiru Schupo.
W tym miejscu sprawowany był nadzór policyjno- polityczny nad Gettem.
Foto: Mariusz Wasilewski
Ciekawostką jest, że schrony były wykorzystywane podczas próbnych alarmów przeciwlotniczych, natomiast tylko raz w dniu 21 czerwca 1944 roku zostały użyte poważnie podczas przelotu na Łodzią eskadry około 300 samolotów amerykańskiej 8. Armii Powietrznej, które w ramach operacji „Frantic” po starcie z lotnisk w Wielkiej Brytanii i zbombardowaniu zakładów benzyny syntetycznej na terenie Zagłębia Ruhry przeleciały nad Poznaniem i Łodzią lądując na terenach ZSRR.
Do chwili obecnej nie ma zdjęć ww. schronów i nie można jednoznacznie stwierdzić czy wszystkie 3 schrony faktycznie powstały.
Informacje zostały opracowane na podstawie planów zrobionych przez Niemców w dniu 23 stycznia 1944 roku i Kronika getta łódzkiego Litzmannstadt Getto 1941-1944.
W drugiej połowie roku 1946 w ramach porządkowania terenu getta zasypano liczne jamy, rowy oraz schrony a na ich miejscu zasadzono trawniki. W pracach nad porządkowaniem b. getta brali udział Niemcy.
Około roku 1948 w Miejskich Zakładach Komunikacyjnych w Łodzi powstała mapa na której zaznaczone są już tylko 2 schrony.
Jeśli masz jakieś dodatkowe informacje o tych miejscach, podziel się tym w komentarzu poniżej.